zondag 12 juni 2016

verslag van de ontwoekertoer 2016

Bij deze toer hoefde ik gelukkig niet te fietsen, behalve van en naar het station in Almelo. Wel om zeven uur in de trein. Ik had me -met zachte hand geholpen- aangemeld om als vrijwilliger mee te doen aan de ontwoekertoer van de Stichting Woekerpolis, één van de grotere stichtingen die zich bezighoudt met de nog steeds zo algemeen als de brandnetel voorkomende beleggingspolis-met-te-hoge kosten. In die zin ook een hele toer!

Tot mijn niet geringe verbazing bleken vele honderden mensen met zo'n polis bereid om een flinke reis te maken om te weten te komen óf ze een woekerpolis hebben, en wat ze dan zouden kunnen doen, en wat inzicht te krijgen in hun polis. Dat moest dan wel in 20-30 minuten per persoon gebeuren. Vooraf vroeg ik me wel af wat ik nou in een half uur voor die mensen zou kunnen betekenen. Per trein, bus en sandalen bereikte ik met wat omwegen en geklim over afrasteringen en wegafzettingen (never let them fence you in!) de rustiek gelegen auberge "Het oude Tolhuys" Aan het gebouw te zien was belastingheffing (tol) in vroeger tijden ook een winstgevende bezigheid. Enige mijmeringen over tollenaars en woekeraars verder ontmoette ik de collega's die een vrije zaterdag opofferden en hun expertise belangeloos aanboden. Dit zijn wel de topshots bedacht ik me. Bepaald het neusje van de zalm in adviseursland. Veel van vakpers twitter en andere media bekenden. Al snel werd ik als vliegende kiep ( jeugdherinnering: dik boekenwurmpje, bril, bronchitis, ga jij maar in de -uit twee jassen gevormde goal-, maar je mag gewoon een beetje meevoetballen hoor!) benoemd. Dat zeg ik; vliegende kiep, je wordt benoemd.

Ik kreeg een tafeltje wat me sterk deed denken aan een examensetting: u heeft tafeltje F-12, dit zijn de formulieren, glaasje water en de eerste man met een dikke order schoof aan.  Ik zal u niet vervelen met alle verhalen van de dag. Ik was wel totaal verbijsterd: ondanks dat deze consumenten dikke ordners hadden, ze hadden hun administratie beslist op orde!, brieven geschreven, lid waren geworden van de vereniging, ze zágen het gewoon niet!  Ze begrepen nog steeds niets of bijna niets van de polis, van de model 3 overzichten. Ze zagen niet de verwoestende invloed van jaarlijkse waarde onttrekking van enkele procenten. Ze merkten het beruchte hefboom- en inteereffect niet op, en heel vaak dachten ze dat er niets aan te doen was. Soms dachten ze dat er nog hoge afkoopkosten in rekening zouden worden gebracht. Soms dachten ze dat het nog wel bij kon trekken. Niemand begreep de gevolgen van sterk dalende en stijgende beurskoersen. Sommigen zagen niet dat hun risicopremie binnen afzienbare tijd de maandpremie zou gaan overstijgen, zodat hun polis als een lekke badkuip zou gaan leeglopen. Opeens bleek dat halve uur voor hen van grote waarde en een eye-opener van jewelste. En een dringende call-to-action: u moet wel wat gaan DOEN! Het beste moment was jaren geleden, het een na beste moment is NU.

 Met 25 adviseurs hebben we in een marathon sessie hopelijk bij deze groep van honderden een zeer luide bel laten rinkelen: kom uit je stoel en ontwoeker je polis! Met deze sessies lossen we kennelijk één van de grootste raadsels op: waarom doen die polishouders nu niks? Ik heb twee punten: ze snappen er nog steeds niks van en ze vertrouwen adviseurs niet. Na alle verhalen die ik aanhoorde is dat laatste begrijpelijk. Ons prachtige vak trekt nog steeds lieden van bedenkelijk allooi, met de ogen slechts gericht op de eigen portemonnee op korte termijn. Na door een vriendelijke collega per bijna antieke Saab 500 Turbo met onverantwoorde snelheden - ja zo rijden we hier- op het station te zijn afgezet kon ik naar huis, een hele ervaring rijker. Waarbij ik me wel afvraag: hoeveel polissen liggen er nog in de la, en hoeveel mensen zouden met een speed-date van een half uur wakker geschud kunnen worden?

maandag 25 april 2016

sparen voor pensioen moet je doen? Echt niet!

Onlangs was ik met enkele collega's in Houten voor een bespreking over de woekerpolis.  Eén van mijn collega's merkte op dat we dank zij de woekerpolisaffaire wel hebben bijgeleerd: verzekeraars doen vrijwel niets meer in vermogensopbouw, dat is nu het terrein van de banken, fiscale stimulansen zijn beperkt en slechte producten worden vooraf van de markt geweerd, door middel van een product approval process ( is het nuttig, kost 't niet teveel, is 't begrijpelijk) van onze toezichthouder, de Autoriteit Financiële Markten. Ach hoe fijn. Jij, brave consument, hoeft je geen zorgen te maken: de overheid ziet toe. Dus je kunt gerust een financieel product aanschaffen; dit zal voldoen aan je verwachtingen en de eisen die je zou kunnen stellen. Een adviseur is daarom ook een stuk minder nodig: voor fouten en valkuilen hoeft u niet immers niet meer behoed. Nou, daar kom je achter.

Van een klant kreeg ik het vriendelijk verzoek om eens te kijken naar een hem aangedragen pensioenvoorstel. Het is dat je digitale brochures niet kunt verfrommelen, anders had ik dit beslist gedaan! "Omdat u de zekerheid van sparen ook wilt voor uw pensioen" staat op pagina één. U kunt op deze rekening banksparen voor een aanvulling op uw pensioen. In de brochure worden duidelijke voorbeelden gegeven: wanneer kunt u beter depositosparen -als u geen belastingaftrek heeft, nogal wiedes-  en duidelijke voorbeelden van te bereiken kapitalen. Ai, daar voelen we enige nattigheid: dat zijn niet bepaald de bedragen die we gewend waren van onze woekerpolis prognoses: toen keken we niet op een tienduizend euro meer of minder! Hier staan nogal bleekneuzige kapitaaltjes in de voorbeelden. Ondanks voorbeelden met 52% belastingteruggave, wat maar weinigen zullen hebben. Wie zich realiseert dat die bedragen dan ook nog eens over een langere periode worden uitgekeerd, en dan zijn belast met inkomstenbelasting  komt tot de conclusie dat de boter niet dik wordt gesmeerd vanuit deze aanvulling. Terwijl er best flink wordt gespaard. Maar ja, 25 jaar of langer 2% rente of zoiets. Dat is wel weinig.

De bank bedient het publiek op zijn wensen, dat kan niet ontkend: in de jaren 90 wilde vrijwel iedereen profiteren van de wonderlijke wereld van beurs en beleggen. Toen waren de beleggingspolissen en aandelenleaseproducten niet aan te slepen. Inmiddels hebben velen de kous op de kop gehad, ze hebben op het hoogtepunt van de beurs enkele jaren een dure beleggingspolis gehad, en dank zij deze beperkte ervaring hebben geconcludeerd dat beleggen niks voor hen is. Zij willen liever de zekerheid van sparen. In dit geval is de droevige conclusie dat de kans dat u met sparen op spaarrente -zelfs met belastingvoordeel- een zodanig kapitaal opbouwt dat dit echt een stevige bijdrage aan uw ouwe dag gaat leveren, zo goed als nul is. Risicomijdend klinkt altijd goed. Neem geen overbodige risico's! Wie vindt dat géén goed advies? Risicomijdend is jammer genoeg ook rendement verminderend! En dan nog: wat is in vredesnaam een overbodig risico?

Ik raad je aan eens naar je pensioenfonds te kijken als je dat hebt: ondanks weinig flexibiliteit, lastig toezicht vanuit de overheid en een vanwege de verplichtingen vrij voorzichtig beleid, beleggen al deze fondsen! Het is simpelweg niet mogelijk een goed pensioen op te bouwen door te sparen. De resultaten van de grote pensioenfondsen zijn 5-6-7 of meer procent per jaar. Dat kun jij toch ook? Wil jij iets gaan doen voor je pensioen? Kijk dan zeker naar beleggen, misschien met garanties, of lage kosten indexfondsen,  waar je je maar prettig bij voelt En wat denk je van je hypotheek aflossen? Dat scheelt nu meteen in de maandlasten, en levert nu meer op dan een spaarrekening. Vraag na of je eventueel belastingaftrek hebt over je inleg vanwege een aantoonbaar pensioentekort, en of de verplichtingen die je krijgt vanwege belastingaftrek je niet teveel binden. Mogelijk is een vrije beleggingsrekening wel veel prettiger. Met een vrij simpel plan kun je van start. Maar geen spaarrekening waarbij de rente 20 jaar vast staat op het laagste niveau sinds Karel de Grote de eerste buurtbarbecue hield ( ergens rond het jaar 800).  






zondag 31 januari 2016

je hypotheek oversluiten vaak niet slim

Deze week zag ik diverse online hypotheekaanbieders opgewekte berichten de wereld insturen: het aantal oversluiters neemt toe! Dat laat zich raden: half Nederland betaalt een hogere rente en ziet nu overal onwaarschijnlijk lage rentes.

Onder de goede hypotheekadviseurs is er wel redelijk overeenstemming over het nut van oversluiten: in 85-90% van de gevallen is meteen duidelijk dat het zinloos is. U moet slimmer zijn dan de bank, op het gebied van geld verdienen! Denkt u echt dat u veel kans maakt? Blijkbaar is er toch een oversluitmarkt, vanwege de rentedaling. Dat komt omdat u niet nadenkt, niet rekent, of hebberig bent. Als vergoeilijkend punt: u weet er te weinig vanaf en u bent goedgelovig.

Ik neem u mee door een praktijkgeval; bij mij meldt zich een nieuwe relatie, Willem en Coby. Degelijke Tukkers die de zaken best op orde hebben. Zij zijn in 't geheel niet tevreden over het beheer van hun verzekeringspakket door de huidige adviseur. Ik leg onze werkwijze uit, en daarbij komt ter sprake dat wij ook een pro-actief onderhoudssysteem voor hypotheken aan het invoeren zijn. Dat lijkt hen niet nodig: ze hebben net de hypotheek overgesloten, en besparen hierdoor € 700,-- per maand. Dat is nogal een bedrag zeg! Ja ja verklaart Willem trots, maar we betaalden ook nog steeds 6,5% rente. En we hadden een dure woekerpolis, daar wilden we graag vanaf. Twee punten die ik best begrijp. Meestal is de boete bij zo'n hoge rente jammer genoeg zó hoog dat een oversluiting niet in beeld komt. Coby vertelt dat dit gelukkig meeviel: maar € 6.000,--! Dat is wel érg weinig, tenzij er sprake is van bijzonder soepele aflosvoorwaarden bij de oude bank. Dat bleek niet het geval: de rente liep over ongeveer tien maanden vanzelf al af. De boete wordt dan ook over maar tien maanden berekend. De woekerpolis bleek achteraf nogal mee te vallen: het opgebouwde bedrag was toch bijna de helft van de hypotheeksom, en die kon nu dus gebruikt worden om de hypotheek deels in te lossen. Ze hebben voor de boete en de kosten bijna € 10.000,-- bijgeleend, en hebben nu de rente lang vastgezet, terwijl hun hypotheekbedrag flink lager is. Dus, zeggen Willem en Coby: die verzekeringen, dat gaat niet zo goed, maar met dit hypotheekadvies zijn we heel tevreden. We kunnen nu elke maand flink sparen ( € 700,00 minder weet u nog?) en we gaan eerst die bijgeleende € 10.000,00 in twee jaar aflossen, want die kunnen we niet van de belasting aftrekken. Is het zinvol deze lieve mensen uit te leggen dat er andere en betere oplossingen waren geweest? Ik laat het erbij, veranderen kan niet meer, juridische procedures na het indienen van klachten wil ik hen niet aandoen. Daar komt bij: ze zijn nu blij en tevreden met de situatie. Ik heb geen zin hun blijdschap te verstoren.

Wat gaat hier nu mis denkt u? In de eerste plaats de boete: de rente is momenteel laag, en nog dalend. Die tien maand is dan wel te overzien, toch? Een maand of drie voor afloop van de rentevaste periode krijg je een (gratis) verlengingsvoorstel van de huidige bank, dus over 7 maand was er zekerheid over een nieuw, ongetwijfeld veel lager, renteaanbod. Dat was vast marktconform geweest: hooguit enkele tienden duurder dan wat ze nu hebben afgesloten. Op dat moment kun je nóg afwegen wat je wilt. Het had in elk geval € 6.000,-- boete bespaard, plus € 4.000,-- bijkomende kosten als Willem en Coby niet hadden overgesloten. De boete is dan ook zinloos, nog meer nu die is bijgeleend.

Punt twee is de beleggings/woekerpolis: deze had een looptijd van twintig jaar, en was nu op de helft. Blijkbaar tien jaar na ingang van de hypotheek opnieuw afgesloten, wel een beetje vreemd. Op zich was de waardeontwikkeling conform de prognose, met een overlijdensdekking op beide levens maar door de 20 jaar looptijd is de maandinleg inderdaad fors. Willem en Coby rekenen het niet meer betalen van deze polis mee als besparing door de oversluitactie. Die polis had ook ingelost kunnen worden op de huidige hypotheek, ook dan stopt de premiebetaling, en ook dan was het hypotheekbedrag gedaald met de uitkering van de polis.  En er was geen € 10.000,00 bijgeleend.

Al met al hou ik het nare gevoel over dat Willem en Coby bij een betere uitleg waarschijnlijk helemaal de hypotheek niet hadden overgesloten.

zondag 24 januari 2016

Bas gaat beleggen

Met de huidige lage spaarrente overwegen veel spaarders om te gaan beleggen. Vaak worden ze weerhouden door slechte ervaringen uit het verleden. De woekerpolis, in combinatie met allerlei beursdalingen en een economische crisis heeft hen geleerd dat beleggen geld kost, ja daar doe je het niet voor! De grap dat een kratje Heineken in elk geval nog het statiegeld oplevert, en "dus" een betere belegging is dan de aandelen hoor je al een tijdje niet meer. Het gaat al enkele jaren weer wat beter met de beurzen. Een bijbehorend fenomeen is dat niet erg financieel benullige consumenten willen gaan beleggen. Daarbij denken ze altijd aan het op een of andere manier investeren van een flink deel van hun spaargeld in aandelen. Veel beroepsbeleggers beschouwen toenemende belangstelling voor beleggen als een contra indicator: als Piet Particulier zich meldt is het feestje bijna voorbij.

Daarmee zit ik in mijn achterhoofd als Bas zich meldt: Hij wil gaan beleggen, vanwege de lage spaarrente. Om te gaan beleggen is het wel handig dat je daarmee een doel hebt, een reden om te gaan beleggen. De eerste -nooit gestelde- vraag bij een beleggingsprofiel zou kunnen zijn MOET U BELEGGEN?  Als er geen financieel doel is, of het doel kan  worden gehaald zonder beleggen, dan is verdere poespas overbodig. Waarom zou je financieel risico nemen als dat niet nodig is?

Bij het gesprek met Bas blijkt dat er wel een achterliggend probleem bestaat dat hem op de beleggingsgedachte heeft gebracht. Bas heeft een redelijk betaalde baan bij de gemeentelijke groenvoorziening, die is lichamelijk best belastend, bomen snoeien, sloten uitdiepen, het is niet uren op een schoffel leunen. Zoals hij maar half grappig opmerkt: toen hij 12 jaar geleden aan deze baan begon was het vooruitzicht met 57/58 jaar gebruik te kunnen maken van een vervroegd pensioen, met behoud van het grootste deel van het salaris. Nu is het vooruitzicht dat hij tot 67 jaar door moet werken, en hij denkt eigenlijk dat het nog wel 68 of 69 kan worden. In 12 jaar is zijn pensioenleeftijd 12 jaar opgeschoven. Hij vreest dat niet vol te houden en wil eigenlijk  toch eerder kunnen stoppen, of in elk geval minder werken. Daarmee heeft Bas tóch een beleggingsdoel en een termijn: over ongeveer 15-20 jaar een bedrag dat voldoende is om óf minder te werken óf toch eerder te stoppen. Ik vind een heel exact doel misleidend, exacte data en bedragen verhouden zich niet erg goed tot beleggen. 

Bas blijkt over een behoorlijke spaarrekening te beschikken, van ruim € 25.000,-- Meer dan nodig voor calamiteiten, en ook ruim voldoende voor onverwachte uitgaven. Hij spaart elke maand automatisch € 150,--, en daarnaast nog een deel van zijn vakantiegeld, 13e maand en meevallertjes zoals belastingteruggave.

Nu is de opgave: wat voor bedrag denkt hij nodig te hebben, kan hij dat bij elkaar beleggen, wat zijn de risico's en wat voor rendement bereken je dan eigenlijk? Hoeveel leg je in? Wat als het allemaal fout loopt? Ben je dan al je geld kwijt? De gemiddelde particulier raakt, wetenschappelijk aangetoond, geld kwijt op de beurs! Terwijl aandelen een langjarig rendement hebben van 6-7% gemiddeld. Waarom gaat het dan zo vaak  mis? Kunnen we zorgen dat Bas meer kans heeft tot de succesvolle volhouders te gaan behoren, met in ons achterhoofd de gedachte dat hij er geen verstand van heeft, er ook niet mee bezig wil zijn, en ook niet van plan is hierin veel te veranderen? Dat kan, en wat nog mooier is, jij kunt dat ook. In een volgend stuk (of twee) de uitleg.

zondag 10 januari 2016

geldzaken en goede voornemens

Behalve afvallen, meer bewegen en stoppen met roken zijn ook geldzaken vaak onderwerp van goede voornemens. Net als andere goede voornemens sneuvelen ze meestal snel. Met afvallen en meer bewegen heb ik zelf heel veel ervaring. Vooral wat er niet lukt en waarom. Daarom een tip: niet teveel tegelijk, geen grote stappen, blijf aardig voor jezelf als het niet in één keer allemaal lukt.

Je moet al heel veel dingen (vaak van jezelf) op tijd opstaan, je huis netjes, je kinderen voorbeeldig, je werk goed doen, je ouders bellen,  met vrienden afspreken, boodschappen, klussen, een beetje leuk zijn voor je partner... 

Maak het jezelf dan ook zo makkelijk mogelijk. Pak een klein ding, zó klein dat je het niet merkt.

Droom niet van makkelijk succes. Een staatslot is meestal niet de oplossing, bereid je voor op een marathon. Het goeie nieuws is dat je mag wandelen, tussendoor in een café zitten, als je maar beweegt in de richting van de finish. Je stelt bovendien zélf vast waar de finish ligt!

Laat je niet afleiden door de gedachte dat het mislukt: als je doel klein is kán het niet mislukken. Stel geen doel zó groot dat de mislukking is ingebakken. Ik geloof niet erg in het stellen van enorme doelen. Dat is voor mij ontmoedigend. Al is het één sigaret per dag minder, één ons gehakt minder in de pastasaus, 1 keer op de fiets en de auto laten staan. Eén euro in de kinderspaarpot. 'Maak je doelen klein. Je moet eerst kruipen voor je kunt lopen, en wandelen voor je kunt joggen. Als je zou willen sparen, waarom niet beginnen met een automatische overboeking van tien euro? Ik hoor je al zeggen: ja zeg zo'n klein  bedrag.... Als je nu niet spaart, ga je zo toch op weg naar de finish.

Zorg dat het niet oncomfortabel wordt:

Denk niet in topscores: perfectionisme is een garantie op falen. Als je je situatie nu een vier geeft is een vijf beter, een tien is voorlopig niet het streven. Misschien ben jij uiteindelijk dolgelukkig met een zesje.

Doe niet steeds wat anders: als je jouw kleine stappen wilt doen door te bezuinigen op je vaste maandelijkse lasten, switch dan niet opeens naar goedkoper boodschappen doen of andersom: één ding tegelijk! Eérst je telefoon abonnement, dan je energieleverancier, dan abonnementen of verzekeringen. Stapje, stapje, stapje....Of als je begint met de boodschappen: eerst een maand bijhouden, dan kijken of en waar er wat af kan, en dan pas je vaste maandlasten. 

Het helpt om het een beetje als spel te zien, of als een mini bedrijfje. Ikzelf maak vaak een opstelling van elf spelers in een veldopstelling, dat geeft een mooi duidelijk overzicht, en leeft vaak wat meer dan een dorre cijferopstelling. Daar tekenen we dan Almelose stoplichten bij. Je kleurt zelf in met rood/oranje/groen. Zo zie je snel waar je een verbeterpunt hebt. Een oranje stoplicht is heel vaak " ik heb geen flauw idee"  Elke maand steeds verder roodstaan is een knalrood stoplicht, een spaarrekening met voldoende saldo is dan groen. Probeert 't maar eens! Je krijgt snel je korte termijn verbeterpunten te zien!

Laat je niet ontmoedigen door verhalen -ook van bloggers- over in recordtempo je halve hypotheek aflossen, geweldige besparingen bereiken en zo. Maar weinig mensen houden een zo extreme activiteit lag vol, en veel van je uitgaven liggen zo vast dat je er niet direct iets aan kunt veranderen. Een keer per dag twintig minuten wandelen is véél makkelijker dan elke dag een uur hardlopen. Trek je plan in een aangenaam tempo en wees je bewust van kleine succesjes. Besef dat er heel veel mensen zijn die 't beter doen of hebben, en heel veel die 't minder hebben. Vergelijk jezelf niet met anderen. Als jij € 2.500,-- maandinkomen hebt, is € 50,-- twee procent. Er zijn stakingen voor minder.

Uiteindelijk moet het vanzelf gaan: zonder inspanning zijn je inkomsten en uitgaven in balans, je hebt een voldoende spaarpotje voor de grote en kleine stroppen, je hebt belangrijke risico's afgedekt én je weet zo'n beetje wat er in grote lijnen nu en in de toekomst financieel op je pad kan komen. Dat is mooi genoeg. Meer mag, maar hoeft niet. Minder liever niet.